„Tobie Polsko” — hołd dla powstańców śląskich – Józefa Swobody i Jana Widucha

Zdjęcie grobu Jana Widucha - cmentarz w Ornontowicach.

13 października 2021 r. na cmentarzu parafialnym w Ornontowicach odbyła się uroczystość oznaczenia dwóch grobów powstańców śląskich: śp. Józefa Swobody i śp. Jana Widucha znakiem pamięci „Tobie Polsko” oraz plakietą „grobu weterana walk o wolność i niepodległość Polski”.

W wydarzeniu udział wzięli m.in.: Wójt Gminy Ornontowice – Marcin Kotyczka, Zastępca Wójta Gminy – Dariusz Spyra, ks. Proboszcz – Grzegorz Lech, Prezes OSP Ornontowice – Damian Leks, Honorowy Prezes OSP Ornontowice – Sławomir Bijak, Prezes Chóru Jutrzenka – Jan Gołąb, przedstawiciel Towarzystwa Miłośników Ornontowic – Andrzej Kotyczka oraz poczty sztandarowe Urzędu Gminy Ornontowice, OSP Ornontowice i Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Gminie Ornontowice. Nie zabrakło także głównych bohaterów uroczystości, czyli rodzin zmarłych powstańców.

Uroczystość poprowadził Jan Kwaśniewicz – Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach. Po przywitaniu gości przybliżył zgromadzonym genezę akcji „Powstańcy to wiara, nadzieja i cud! Ocalmy groby powstańców śląskich od zapomnienia” i symbolikę znaku „Tobie Polsko”, a także krótko przedstawił powstańczą historię śp. Józefa Swobody i Jana Widucha, po czym dokonał oznaczeń grobów.
Głos zabrał również Wójt Gminy Ornontowice, który podkreślił, że wydarzenie to jest szczególnym wyrazem hołdu dla zmarłych weteranów, jaki możemy wspólnie złożyć w ramach setnej rocznicy Powstań Śląskich. Następnie rodzinom powstańców złożył wyrazy szacunku i uznania.
Po krótkiej modlitwie w intencji powstańców, którą odmówił ks. Proboszcz Grzegorz Lech głos zabrali kolejno Henryk Swoboda (syn powstańca), Jan Widuch (syn powstańca) i Aleksandra Sewerin (prawnuczka powstańca), którzy przybliżyli losy swoich krewnych w czasie II wojny światowej oraz podziękowali IPN za uhonorowanie grobów ich krewnych i Urzędowi Gminy Ornontowice za pomoc w organizacji uroczystości.

Śp. Józef Swoboda urodził się 14 listopada 1893 r. w Zabrzu. Należał do miejscowego gniazda Towarzystwa Sportowego „Sokół”. W 1912 r. przeprowadził się wraz z rodzicami do Ornontowic. W 1919 r. wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska oraz stał się jednym członków – założycieli towarzystwa śpiewu „Wanda”. Brał udział w II powstaniu śląskim, a następnie w akcji plebiscytowej. Podczas III powstania śląskiego służył pod dowództwem Franciszka Brząkalika w 7 kompanii 3 batalionie 6 pułku pszczyńskim. Walczył pod Wyrami, Mikołowem, Centawą oraz pod Górą Świętej Anny. W okresie międzywojennym należał do Związku Powstańców Śląskich. Odznaczony Medalem Niepodległości, Śląskim Krzyżem Powstańczym oraz orderem Gwiazdy Górnośląskiej. Zmarł 31 stycznia 1976 r.

Śp. Jan Widuch urodził się 8 lutego 1902 r. w Lipinach. W 1919 r. wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Jako instruktor harcerski i drużynowy aktywnie wziął udział w akcji plebiscytowej. W III powstaniu śląskim wyróżnił się podczas działań w Janowie pod Gliwicami, gdzie wziął do niewoli członków zwiadu Selbstschutzu. Po powstaniach był organizatorem miejscowego oddziału Związku Powstańców Śląskich. Odznaczony między innymi Medalem Niepodległości oraz Śląskim Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności. Zmarł 3 grudnia 1970 r.


Akcja oznaczania grobów znakiem pamięci opracowanym przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach rozpoczęła się 5 lipca 2021 r. w dzień setnej rocznicy zakończenia III powstania śląskiego. Przedsięwzięcie ma na celu uhonorowanie powstańców śląskich, którzy spoczywają na terenie cmentarzy województwa śląskiego, a także pokazanie lokalnym społecznościom grobów tych, którzy w latach 1919 – 1921 przelewali krew za powrót Górnego Śląska do Polski.

Opracowanie na podstawie materiałów IPN: https://katowice.ipn.gov.pl