Kompostowanie bioodpadów
Kompostowanie jest naturalną metodą unieszkodliwiania i zagospodarowania odpadów, polega na rozkładzie substancji organicznej przez mikroorganizmy – bakterie tlenowe, grzyby etc. Jest to proces przetwarzania substancji w kontrolowanych warunkach w obecności tlenu, w odpowiedniej temperaturze i wilgotności. Kompostowanie jest prostym, tanim, a jednocześnie przyjaznym dla środowiska sposobem na pozbycie się zbędnych odpadów organicznych i uzyskanie wartościowego nawozu.
Proces ten prowadzi się w gotowych kompostownikach ogrodowych lub w drewnianych, otwartych kompostownikach o budowie ażurowej, wykonanych z desek, ułożonych tak, aby zapewnić dostęp powietrza do warstw kompostu.
Kompostowaniu podlegają, m. in.: trawa, liście, kwiaty, miękkie części uprawianych roślin, odpadki warzywne i owocowe (obierki), rozdrobnione gałęzie drzew i krzewów, trociny z obróbki i cięcia drewna, pozostałości jedzenia (resztki produktów mleczarskich, stary chleb, fusy po herbacie i kawie z filtrem jeśli jest papierowy, herbata ekspresowa, skorupki jajek).
Kompostowaniu nie poddaje się odpadów takich jak: kości, mięso, owoce cytrusowe, zepsuta żywność, płynne resztki jedzenia, oleje jadalne, odchody zwierzęce, drewno impregnowane, płyty wiórowe i pilśniowe MDF, tkaniny, papier, papierosy, popiół z węgla kamiennego, ziemia i kamienie, materiały i substancje zanieczyszczone zwierające metale ciężkie lub toksyczne związki organiczne, resztki roślin porażone chorobami.
Sposób użytkowania kompostownika
Warto pamiętać, że kompostownik najlepiej umieścić w zacienionym miejscu, bezpośrednio na gruncie. Wówczas nadmiar wilgoci z kompostowanego materiału będzie mógł odpłynąć do gleby, a mikroorganizmy glebowe oraz dżdżownice będą miały możliwość przeniknięcia do kompostu. Wskazane jest, aby pierwszą warstwę w kompostowniku „zbudować” z drobnych gałązek, tak aby stanowiła ona warstwę drenażową dla świeżego materiału, który często jest zbyt mokry i jednocześnie zapewniała dostęp powietrza do kompostu.
Materiał w kompostowniku umieszczamy warstwami o grubości maksymalnie 30 cm. Powinien on być – w miarę możliwości – rozdrobniony i różnorodny, np. skoszoną trawę lub mokre opadłe liście, powinno przekładać się bardziej suchym materiałem takim jak gałązki, łodygi, chwasty w proporcji ok. 6:1. Istotnym zabiegiem jest regularne mieszanie materiałów bogatych w azot (odpadki kuchenne, ścięta trawa, warzywa) z odpadkami ubogimi w azot (odpadłe liście, trociny, gałązki, kora). Bardzo ważna jest również odpowiednia wilgotność kompostu. Materiał nie może być zbytnio wysuszony (nie może kruszyć się w dłoni), lecz także nie powinien być zbyt mokry (widoczne krople wody, także w dolnej części kompostownika pod klapkami). W przypadku trawy, po skoszeniu, należy część pozostawić na około 2 dni obok kompostownika. Kiedy zwiędnie, można umieścić ją w kompostowniku – w ten sposób dostarcza się mikroorganizmom tlen, a wilgotność pryzmy staje się lepsza. Kompostowanie będzie przebiegało szybciej, jeśli raz na kilka tygodni materiał zostanie powierzchniowo przemieszany. Zabieg ten powoduje napowietrzenie górnej warstwy
i wymieszanie materiału w celu uzyskania równomiernego rozkładu. Korzystnie na proces kompostowania wpływa również dodanie cienkiej warstwy gleby. Zabieg ten ulepsza strukturę kompostu oraz przyśpiesza proces kompostownia.
Zaleca się używanie preparatów przyśpieszających rozkład. Są one bardzo przydatne, zwłaszcza przy zakładaniu kompostownika. Dzięki specjalnie wyselekcjonowanym szczepom bakterii kompostownik będzie w pełni efektywnie „pracował” od pierwszego załadunku.
W okresie wiosenno-letnim zawór dostępu powietrza w klapie powinien być otwarty (widoczny napis OPEN), natomiast jesienią i zimą kolisty zawór powinien być zamknięty, co przedłuży czas kompostowania również o chłodne miesiące. Po okresie od około ośmiu tygodni do roku, w zależności od czynników wewnętrznych i zewnętrznych, można podbierać kompost przez drzwiczki znajdujące się w dolnej części kompostownika. Nawóz można wybierać w różnych fazach jego rozkładu: kompost świeży (widoczne nierozłożone cząstki) można zastosować jako nawóz, zaś kompost dojrzały (przypomina ziemię) może służyć m. in. do sadzenia roślin (także doniczkowych) – po wcześniejszym przemieszaniu z ziemią.
